Κατανοώντας το εγκεφαλικό επεισόδιο

Τι είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο;

Το εγκεφαλικό επεισόδιο αναφέρεται στην αιφνίδια νέκρωση εγκεφαλικού ιστού που προκαλείται από την έλλειψη οξυγόνου εξαιτίας κάποιας διαταραχής στην αιματική παροχή. Ένα έμφρακτο είναι η περιοχή του εγκεφάλου που έχει ¨πεθάνει¨ λόγω αυτής της έλλειψης οξυγόνου. Υπάρχουν δυο τρόποι με τους οποίους μπορεί να επέλθει νέκρωση εγκεφαλικού ιστού.

Το ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, που είναι η διακοπή ή η μείωση της αιματικής ροής σε μια αρτηρία η οποία αιματώνει αυτήν την περιοχή του εγκεφάλου. Αυτή είναι η συχνότερη αιτία ενός εμφράκτου. Το αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο, που δημιουργείται από την αιμορραγία μέσα και γύρω από τον εγκέφαλο προκαλώντας συμπίεση και τραυματισμό των ιστών.

Ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο

Αυτός ο τύπος εγκεφαλικού επεισοδίου προκύπτει από μια διακοπή ή μείωση της αιματικής ροής σε μία περιοχή του εγκεφάλου. Αυτή η διακοπή μπορεί να δημιουργηθεί από την αθηροσκλήρωση και το σχηματισμό θρόμβων αίματος.

Η αθηροσκλήρωση είναι η εναπόθεση χοληστερόλης και δημιουργία αθηρωματικής πλάκας ανάμεσα στα τοιχώματα των αρτηριών. Αυτές οι εναποθέσεις μπορεί να γίνουν αρκετά μεγάλες ώστε να στενέψουν τον αυλό και να μειώσουν ‘η να δυσκολέψουν την αιματική ροή ενώ παράλληλα κάνουν την αρτηρία να χάνει την ικανότητα της να διατείνεται. Η αθηρωματική πλάκα ευθύνεται επίσης και για την αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Η αθηροσκλήρωση ξεκινά από τις πρώτες δεκαετίες της ζωής μας και είναι απόλυτα διατροφο-εξαρτώμενη.

Ένας θρόμβος αίματος μπορεί να σχηματιστεί στην ανώμαλη επιφάνεια των αθηροσκληρωτικών πλακών που δημιουργούνται στο εσωτερικό τοίχωμα κάποιας αρτηρίας. Ο θρόμβος μπορεί να μεγεθυνθεί και σταδιακά να αποκλείσει τον αυλό της αρτηρίας, αλλά μπορεί και να σπάσει εκλύοντας τοξικά υποπροιόντα στην κυκλοφορία του αίματος.

Αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο

Αυτό το είδος εγκεφαλικού επεισοδίου προκαλείται από αιμορραγία μέσα και γύρω από τον εγκέφαλο. Η αιμορραγία που γεμίζει τα κενά ανάμεσα στον εγκέφαλο και το κρανίο ονομάζεται υπαραχνοειδής αιμορραγία. Προκαλείται από ρήξη ανευρύσματος, αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες και τραύμα της κεφαλής. Η αιμορραγία μέσα στον εγκεφαλικό ιστό είναι γνωστή ως ενδοεγκεφαλική αιμορραγία και κυρίως προκαλείται από την υπέρταση.

Ανεύρυσμα είναι η εξασθένηση του αρτηριακού τοιχώματος που το κάνει να διατείνεται και να διογκώνεται. Συνήθως εμφανίζεται εκεί όπου η αρτηρία διακλαδίζεται.

Υπέρταση είναι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης που μπορεί να κάνει τα μικροσκοπικά αρτηριόλια να σπάσουν με αποτέλεσμα ο ιστός περιφερικά της ρήξης να νεκρωθεί. Τότε τα αιμοφόρα αγγεία στο νεκρωμένο ιστό παρουσιάζουν διαρροή προκαλώντας μεγαλύτερη αιμορραγία.

Η αρτηριοφλεβώδης δυσπλασία είναι μια διαταραχή των αιμοφόρων αγγείων του εγκεφάλου στην οποία οι αρτηρίες οδηγούνται απευθείας στις φλέβες χωρίς προηγουμένως να περάσουν από ένα τριχοειδικό δίκτυο. Η πίεση του αίματος που περνάει από τις αρτηρίες είναι πολύ υψηλή για τις φλέβες, αναγκάζοντάς τις να διασταλούν για να μεταφέρουν το μεγαλύτερο όγκο αίματος. Οι αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες μπορούν να ραγούν και να προκαλέσουν επίσης συμπτώματα ασκώντας πίεση σε ευαίσθητες περιοχές προκαλώντας επιληπτικές κρίσεις ή πόνο.

Γεγονότα που οδηγούν στο εγκεφαλικό επεισόδιο

Τα θύματα του εγκεφαλικού επεισοδίου έχουν συχνά μικρά εγκεφαλικά επεισόδια ή “προειδοποιητικά σημεία” πριν από ένα μεγάλο και μόνιμο επεισόδιο.

Παροδικό Ισχαιμικό επεισόδιο (ΠΙΑ) είναι σύντομα επεισόδια που διαρκούν από λίγα λεπτά μέχρι 24 ώρες. Τα συμπτώματα εξαφανίζονται πλήρως και το άτομο επανέρχεται στο φυσιολογικό. Είναι πιθανό να έχουμε αρκετά ΠΙΑ πριν από ένα μεγάλο επεισόδιο. Στην πλήρη έμφραξη (ή έμφρακτο) καταλείπεται μόνιμη ιστική νέκρωση που καταλήγει σε σοβαρά νευρολογικά ελλείματα. Η ανάρρωση συχνά δεν είναι πλήρης και διαρκεί περισσότερο από τρεις βδομάδες.

Συνήθη νευρολογικά ελλείματα μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο

Αριστερό εγκεφαλικό επεισόδιο

• Δεξιό εγκεφαλικό επεισόδιο
• Παράλυση δεξιάς πλευράς
• Παράλυση αριστερής πλευράς
• Ελλείματα λόγου/γλωσσικά
• Ελλείματα αντίληψης του χώρου
• Επιβραδυμένη, προσεκτική συμπεριφορά
• Γρήγορη, παρορμητική συμπεριφορά
• Ημιανοψία του δεξιού οπτικού πεδίου
• Ημιανοψία αριστερού οπτικού πεδίου
• Απώλεια μνήμης στη γλώσσα
• Απώλεια μνήμης στην ενέργεια
• Δυσαρθρία δεξιάς πλευράς
• Δυσαρθρία αριστερής πλευράς
• Αφασία
• Απραξία

Δεξιό εγκεφαλικό επεισόδιο

• Παράλυση αριστερής πλευράς
• Ελλείματα αντίληψης του χώρου
• Γρήγορη, παρορμητική συμπεριφορά
• Ημιανοψία αριστερού οπτικού πεδίου
• Απώλεια μνήμης στην ενέργεια
• Δυσαρθρία αριστερής πλευράς

Επεξήγηση σχετικών όρων

• Παράλυση – Απώλεια της μυικής λειτουργίας και αισθητικότητας
• Ημιπάρεση – Αδυναμία των μυών στην μια πλευρά του σώματος
• Ημιανοψία – Απώλεια της όρασης στο ήμισυ του οπτικού πεδίου
• Αφασία – Δυσκολία στην προφορική επικοινωνία, μειωμένη ικανότητα ανάγνωσης ή γραφής
• Απραξία – Ανικανότητα στον έλεγχο των μυών ˙ οι κινήσεις είναι ασύγχρονες και απότομες
• Δυσαρθρία – Μπέρδεμα του λόγου και “πτώση του στόματος” στην μια πλευρά του προσώπου εξαιτίας μυικής αδυναμίας

Πρόληψη εγκεφαλικού επεισόδιου

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία και προκειμένου να προλάβουμε την εμφάνιση ενός εγκεφαλικού επεισοδείου οφείλουμε να ασχοληθούμε με τους παράγοντες κινδύνου που μπορούμε να επηρεάσουμε. Αυτοί είναι 2:

• ο τρόπος ζωής και
• οι διατροφικές μας συνήθειες.

Το εγκεφαλικό επεισόδειο επηρεάζεται απο διατροφο-εξαρτώμενες συμπεριφορές όπως και άλλα καρδιοαγγειακά νοσήματα. Οι παράγοντες κινδύνου για ένα εγκεφαλικό επεισόδειο περιλαμβάνουν την αρτηριακή υπέρταση, την υψηλή χοληστερίνη αίματος και λιπιδαιμία, την αθηροσκλήρωση, την κατανάλωση αλκοολ και νικοτίνης, την ακινησία, την υψηλή κατανάλωση καφέ και αλατιού καθώς επίσης και το υψηλό βάρος. Η στοχευμένη διατροφή με βάση τις γενετικές μας ευαισθησίες σε όλους τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου είναι αυτή που μας βοηθάει να τους εξισορροπήσουμε δημιουργώντας εγκαίρως τις σωστές συνήθειες. Η σωστή παρακολούθηση από έμπειρο διατροφολόγο-διαιτολόγο εγγυάται τη σωστή και στοχευμένη διατροφική μας εκπαίδευση που θα ευνοήσει και θα ενισχύσει την πρόληψη ενός εγκεφαλικού επεισόδειου.

References:

• ©1992, 1997, 1999, 2000, 2006 Anatomical Chart Company, Skokie, Illinois. Medical Illustrations by Tonya Hines.
• Επιστημονικές εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε.
• LIPPINCOTT WILLIAMS & WILKINS