Τα γονίδια του ανοσοποιητικού

Τα γονίδια που επηρεάζουν (θετικά και αρνητικά) το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι πολλά και αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους. Τα γονίδια αυτά που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό μας σύστημα μπορούν να περιληφθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες αυτή του οξειδωτικού στρες και αυτή της φλεγμονής. Η επιστήμη της διατροφογενετικής μπορεί να μελετήσει τα γονίδια αυτά και τις μορφές που έχουν στο σώμα μας, δίνοντας στοχευμένες διατροφικές οδηγίες προς ισορρόπησης τυχόν αρνητικού προφιλ. Το οξειδωτικό στρες (μπορούμε να το παρομοιάσουμε με τη σκουριά) παίζει ρόλο στην ανάπτυξη πολλών χρόνιων ασθενειών όπως ο διαβήτης, το άσθμα, η νόσος Alzheimer, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και οι διάφοροι καρκίνοι.

Διατροφή, γονίδια και ανοσοποιητικό

Η Διατροφογενετική επιστήμη, μέσω της ανάλυσης DNA εξετάζει εκείνα τα γονίδια που χρησιμοποιεί το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Αυτό συμβαίνει διότι η διατροφή είναι ο Νο 1 καθημερινός τρόπος για να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα, εκ των έσω. Όπως γνωρίζουμε, το ανοσοποιητικό μας σύστημα λειτουργεί καθημερινά, συστηματικά και καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας. Προκειμένου να το ενισχύουμε και να το φροντίζουμε απαιτείται καθημερινή, συστηματική φροντίδα καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας, που ευτυχώς μπορεί να προέρχεται από μη-παρεμβατικούς τρόπους όπως είναι η διατροφή και ο τρόπος ζωής μας.

Παρακάτω αναφέρω τα βασικά γονίδια, που εξετάζουμε στις διατροφογενετικές μας αναλύσεις και που επηρεάζουν άμεσα τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας. Πολλά από αυτά παράγουν και μεταβολίτες που μπορούμε να μετρήσουμε και σε μια εξέταση αίματος και που αποτελούν δείκτες νοσηρότητας.

Ποια γονίδια εμπλέκονται στο ανοσοποιητικό μας σύστημα;

CRP: Το γονίδιο αυτό κωδικοποιεί (παράγει) μια πρωτεΐνη την CRP (C-reactive protein) που αποτελεί δείκτη φλεγμονής στο αίμα. Ανιχνεύεται εύκολα με μια απλή ανάλυση αίματος, και αν υπάρχουν υψηλά επίπεδα CRP στο αίμα, χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Εάν έχουμε συγκεκριμένη (αρνητική) παραλλαγή στο γονίδιο CRP αυτό σημαίνει μεγαλύτερη προδιάθεση για φλεγμονές και ότι χρειαζόμαστε «εξωτερική» βοήθεια για να το εξισορροπήσουμε. Ανήκει στην κατηγορία γονίδιων φλεγμονής.

IL6-IL6R: Τα γονίδια της ιντερλευκίνης 6 (IL6) και του υποδοχέα της (IL6R) παράγουν τις αντίστοιχες κυτταροκίνες (έγιναν διάσημες κατά την περίοδο της πανδημίας του COVID-19 λόγω της εμπλοκής τους στο μηχανισμό άμυνας μας). Και οι δυο αποτελούν συστημικούς δείκτες φλεγμονής των Β-κυττάρων του ανοσοποιητικού μας και εμπλέκονται στην παθογένεση πολλών ασθενειών, όπως καρδιοαγγειακές παθήσεις, αυτοάνοσες παθήσεις και μολύνσεις. Ανήκει στην κατηγορία γονίδιων φλεγμονής.

TNFa: Αυτό το γονίδιο (TNFa) κωδικοποιεί μια κυτταροκίνη που εμπλέκεται σε μια πληθώρα βιολογικών διαδικασιών όπως ο μεταβολισμός λιπιδίων, η διαφοροποίηση κυττάρων καθώς και σε μια πληθώρα ασθενειών όπως οι αυτοάνοσες, ο καρκίνος και η αντίσταση στην ινσουλίνη. Ανήκει στην κατηγορία γονίδιων φλεγμονής.

SOD2: Το γονίδιο SOD2 δίνει μια μιτοχονδριακή πρωτεΐνη που – με λίγα λόγια – μετατρέπει υποπροϊόντα της αναπνοής (οξείδωσης) σε υπεροξείδιο του υδρογόνου και διατομικό οξυγόνο. Οι μεταλλάξεις σε αυτό το γονίδιο έχουν συσχετιστεί με την ιδιοπαθή μυοκαρδιοπάθεια (IDC), την πρόωρη γήρανση, τη σποραδική νόσο των κινητικών νευρώνων και τον καρκίνο. Ανήκει στη κατηγορία γονιδίων οξειδωτικού στρες.

GPX: Μείωση της έκφρασης αυτού του γονιδίου από υπερμεθυλίωση έχει παρατηρηθεί σε ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινων κακοηθειών, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του θυρεοειδούς, του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος και της χρόνιας μυελογενούς λευχαιμίας. Παράγει ένα ισο-ένζυμο που είναι μια σεληνοπρωτεΐνη, που περιέχει το σπάνιο αμινοξύ σεληνοκυστεΐνη (Sec) στη δραστική του θέση. Όπως λέει και το όνομά της, της κάνει καλό το σελήνιο! Ανήκει στη κατηγορία γονιδίων οξειδωτικού στρες.

CAT: Αυτό το γονίδιο κωδικοποιεί την καταλάση, που είναι ένα βασικό αντιοξειδωτικό ένζυμο στην άμυνα του οργανισμού μας ενάντια στο οξειδωτικό στρες. Η καταλάση μετατρέπει το υπεροξείδιο του υδρογόνου σε νερό και οξυγόνο και έτσι μετριάζει τις τοξικές επιδράσεις του υπεροξειδίου του υδρογόνου. Οι πολυμορφισμοί σε αυτό το γονίδιο έχουν συσχετιστεί με μειωμένη δραστηριότητα της καταλάσης αρα και μειωμένης αντιοξειδωτικής ικανότητας. Ανήκει στη κατηγορία γονιδίων οξειδωτικού στρες.

CYP1A2: Οι πρωτεΐνες του κυτοχρώματος P450 καταλύουν πολλές αντιδράσεις που εμπλέκονται στο μεταβολισμό των φαρμάκων και στη σύνθεση της χοληστερόλης, των στεροειδών και άλλων λιπιδίων. Η πρωτεΐνη που κωδικοποιείται από αυτό το γονίδιο εντοπίζεται στο ενδοπλασματικό δίκτυο και η έκφρασή της επάγεται από ορισμένους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (PAH), μερικοί από τους οποίους βρίσκονται στον καπνό του τσιγάρου. Αυτή η πρωτείνη που παράγεται μεταβολίζει ορισμένους PAH σε καρκινογόνα ενδιάμεσαπροιόντα που κάνουν «βόλτα» στην κυκλοφορία μας. Ανήκει στη κατηγορία γονιδίων οξειδωτικού στρες.

Πώς βοηθάω τα γονίδια του ανοσοποιητικού μου;

Η «εξωτερική» βοήθεια που προσφέρουμε σε αυτά τα γονίδια, όταν έχουμε την αρνητική τους εκδοχή (δηλαδή τον «κακό» πολυμορφισμό) είναι μια εξατομικευμένη και στοχευμένη διατροφή και ακριβείς οδηγίες θρέψης και συνηθειών καθημερινότητες, εμπλουτισμένες σε εκείνα τα τρόφιμα και συνδυασμούς τους που θα επιτρέπουν την απόλυτη απορρόφηση, στις κατάλληλες απαιτούμενες ποσότητες και συχνότητες για τον κάθε οργανισμό. Ο εξειδικευμένος διαιτολόγος-διατροφολόγος μπορεί να συνδυάσει αυτή τη γενετική γνώση με την κλινική εικόνα του κάθε σώματος και να δώσει ακόμα πιο εξειδικευμένες οδηγίες.