Κατανοώντας τις διαταραχές του ύπνου

Συνήθεις διαταραχές του ύπνου

Ο ύπνος είναι μία φυσιολογική και  αναγκαία κατάσταση για τη ρύθμιση της υγείας και της ευεξίας μας. Το αντίθετο του ύπνου είναι η επαγρύπνηση, κατάσταση στην οποία το σώμα και το μυαλό είναι ενεργά. Οι πιο συνήθεις διαταραχές του ύπνου που εμποδίζουν την ικανότητα ύπνου ή επαγρύπνησης τις κατάλληλες ώρες αναφέρονται παρακάτω. 

1. Ναρκοληψία 

Τα άτομα με ναρκοληψία αισθάνονται υπνηλία ενώ είναι ξύπνια, μολονότι έχουν την δυνατότητα να κοιμηθούν την νύχτα. Η ναρκοληψία οδηγεί σε ύπνο μικρής διάρκειας αρκετές φορές την ημέρα αλλά τα άτομα που πάσχουν απο ναρκοληψία νιώθουν ανανεωμένοι μόνο για μικρές περιόδους. Μερικές φορές αδυνατούν να αντισταθούν στον ύπνο ενώ συχνά παρουσιάζουν προβλήματα συγκέντρωσης. Η απροσεξία και η υπνηλία μπορεί να εμποδίζουν την φυσιολογική καθημερινή τους λειτουργία. Τα άτομα με ναρκοληψία μπορεί να αντιμετωπίσουν καταπληξία (δηλαδή αιφνίδια μυϊκή αδυναμία στη διάρκεια συγκινήσεων) και, όταν κοιμούνται, ένα σύντομο αίσθημα μυϊκής παράλυσης ή ονειρώδεις παραισθήσεις. 

2. Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (ΣΑΠ)

Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (ΣΑΠ) είναι μια διαταραχή που προκαλεί ένα πολύ δυσάρεστο αίσθημα μυρμηγκιάσματος, κυρίως στα πόδια. Η φυσιολογική αντίδραση είναι η προσπάθεια μετακίνησης τους για ανακούφιση. Συνήθως είναι χειρότερο το απόγευμα και όταν κάποιος ξεκουράζεται. Συχνά εμποδίζει τον ύπνο και μπορεί να προκαλέσει ακούσιες κλωτσιές κατά τη διάρκεια του ύπνου. Κάποιος με σοβαρό ΣΑΠ αισθάνεται πολύ άβολα όταν κάθεται για μακρό χρονικό διάστημα σ’ ένα θέατρο ή όταν διανύει μεγάλες αποστάσεις με το αυτοκίνητο. Τα συμπτώματα του συνδρόμου των ανήσυχων ποδιών μπορούν να αρχίσουν σε οποιαδήποτε ηλικία.

3. Αϋπνία 

Η αϋπνία είναι η συχνότερη διαταραχή ύπνου. Μπορεί να περιλαμβάνει την δυσκολία κάποιου να κοιμηθεί και να παραμείνει κοιμισμένος καθώς και τον ελαφρύ και μη αναζωογονητικό ύπνο. Η αϋπνία συνήθως οφείλεται στο στρες αλλά μπορεί να προκύπτει ως απόρροια ψυχικών, παθολογικών ή άλλων αιτιών. Άστατες συνήθειες ύπνου μπορούν να συμβάλλουν στην αϋπνία. Για τους περισσότερους ανθρώπους η αϋπνία διαρκεί λίγες ημέρες ή εβδομάδες, αλλά για άλλους μπορεί να αποτελεί μια χρόνια κατάσταση με ημερήσιες επιπτώσεις όπως κόπωση, έλλειψη ενεργητικότητας, δυσκολία συγκέντρωσης και ευερεθιστότητα καθώς και μακροπρόθεσμες ασθένειες.

4. Αποφρακτική άπνοια του ύπνου

Η αποφρακτική άπνοια του ύπνου είναι μια υποτροπιάζουσα διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Προκύπτει από την χαλάρωση (τη σχετιζόμενη με τον ύπνο) των μυών της ανώτερης αναπνευστικής οδού, η οποία οδηγεί στην μείωση ή την πλήρη αναστολή της κυκλοφορίας του αέρα για μικρά χρονικά διαστήματα. Το επίπεδο του οξυγόνου στο αίμα μπορεί να πέσει προκαλώντας αφυπνίσεις ή ξυπνήματα τα οποία διαταράσσουν τον ύπνο. Τα άτομα με σοβαρή άπνοια του ύπνου μπορεί να αισθάνονται υπνηλία σε επικίνδυνο βαθμό στη διάρκεια της μέρας. Η παχυσαρκία και όσοι ροχαλίζουν δυνατά βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο για άπνοια του ύπνου, όμως και όσοι έχουν διογκωμένες αμυγδαλές ή άλλα στοιχεία της ανατομίας των αεραγωγών τους. 

Ο κάθε ένας από εμάς, με τις διαφορετικές του ανάγκες και ιδιαιτερότητες οφείλει να λαμβάνει εξατομικευμένες οδηγίες και συμβουλές προκειμένου να βελτιώσει την ποιότητα και την ποσότητα του ύπνου του. Μη  διστάσετε λοιπόν να ζητήσετε βοήθεια αν νιώθετε ότι ο ύπνος σας μπορεί να βελτιωθεί. Οι διαταραχές ύπνου μπορούν να οδηγήσουν σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις και χρόνια προβλήματα, αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως και αποτελεσματικά. 

Κάποιες γενικές οδηγίες βελτίωσης ποιότητας ύπνου περιλαμβάνουν τα εξής:

• Τήρηση σταθερού ωραρίου ύπνου όλες τις μέρες.
• Τήρηση ρουτίνας προετοιμασίας ύπνου και χαλάρωσης.
• Αποφυγή καφεΐνης, νικοτίνης και άλλων ερεθιστικών ουσιών πριν τον ύπνο.
• Διατήρηση μιας άνετης θερμοκρασίας δωματίου. 
• Αποφυγή μπλε οθονών μισή με μία ώρα πριν τον ύπνο. 

Γράφει η ομάδα του DNANUTRICOACH^®

References: 

1. ©2005 Anatomical Chart Company, Skokie, Illinois. Medical Illustrations by Lik Kwong, MFA, in consultation with David N. Neubauer, MD. Επιστημονικές εκδόσεις ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε. LIPPINCOTT WILLIAMS & WILKINS 

2. What is Sleep and Why is It Important? , American Sleep Association – 

3. What is Sleep? , Harvard Medical School